Thang bảng lương là gì – Hiểu rõ vai trò quan trọng trong doanh nghiệp. 4 bước xây dựng thang bảng lương chuẩn

Thang bảng lương là gì? Đây là câu hỏi mà nhiều doanh nghiệp Việt Nam, đặc biệt là các doanh nghiệp vừa và nhỏ, cần tìm hiểu rõ ràng. Thang bảng lương không chỉ đóng vai trò quan trọng trong việc thu hút và giữ chân nhân tài, mà còn là nền tảng cho toàn bộ hệ thống quản lý tiền lương của doanh nghiệp. Trong bài viết này, Đại Lý Thuế Bảo Tín sẽ cung cấp cho bạn những thông tin cơ bản và thiết thực nhất về thang bảng lương, mời bạn cùng theo dõi và khám phá!

1. Thang bảng lương là gì?

Thang bảng lương là một hệ thống phân loại các vị trí công việc trong doanh nghiệp, kèm theo mức lương tương ứng với từng cấp bậc. Nó giúp doanh nghiệp xác định và quản lý mức lương, thưởng, phụ cấp một cách công bằng và minh bạch. Việc thiết lập thang bảng lương hợp lý cũng là một trong những yếu tố then chốt để thu hút, duy trì và phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao.

1.1. Định nghĩa thang lương

• Thang lương là hệ thống các bậc lương được sắp xếp theo thứ tự tăng dần từ thấp đến cao.
• Mỗi bậc lương tương ứng với một mức lương cụ thể.
• Thang lương được xây dựng dựa trên yêu cầu, tính chất, mức độ phức tạp của các công việc trong doanh nghiệp.

1.2. Bảng lương là gì?

• Bảng lương là tài liệu liệt kê các vị trí công việc và mức lương tương ứng với từng vị trí trong doanh nghiệp.
• Bảng lương thể hiện cấu trúc lương cụ thể, được xây dựng trên cơ sở thang lương.
• Bảng lương là cơ sở để doanh nghiệp thực hiện các chính sách về tiền lương, như: tuyển dụng, trả lương, thưởng, nâng bậc lương,…

1.3. Vai trò và tầm quan trọng của thang bảng lương trong doanh nghiệp

Thang bảng lương đóng vai trò vô cùng quan trọng trong việc quản lý và phát triển nguồn nhân lực của doanh nghiệp. Cụ thể:

• Giúp xác định rõ ràng mức lương, thưởng, phụ cấp cho từng vị trí công việc.
• Tạo sự công bằng, minh bạch trong chính sách tiền lương.
• Thu hút, duy trì và phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao.
• Cơ sở để xây dựng các chính sách phúc lợi, đãi ngộ hợp lý.
• Nâng cao năng suất, hiệu quả làm việc của người lao động.

Như vậy, có thể thấy việc thiết lập thang bảng lương hợp lý là vô cùng cần thiết để doanh nghiệp quản lý và phát triển nguồn nhân lực một cách hiệu quả. Doanh nghiệp cần chú trọng xây dựng thang bảng lương phù hợp với đặc thù hoạt động và chiến lược phát triển của mình.

2. Các loại thang bảng lương phổ biến

Trong tổ chức và quản lý doanh nghiệp, việc xây dựng một hệ thống thang bảng lương phù hợp là rất quan trọng. Thang bảng lương là gì, và các loại thang bảng lương phổ biến là gì, sẽ được trình bày chi tiết trong phần nội dung tiếp theo.

2.1. Thang lương cơ bản

Thang lương cơ bản là một trong những loại thang bảng lương phổ biến nhất. Đây là hình thức lương cơ bản dựa trên vị trí công việc, năng lực và kinh nghiệm của nhân viên. Thang lương cơ bản thường được xây dựng dựa trên những tiêu chí như: mức độ đóng góp, trách nhiệm, yêu cầu về kiến thức và kỹ năng, v.v. Những đặc điểm chính của thang lương cơ bản bao gồm:

• Xác định mức lương căn cứ vào vị trí công việc và năng lực của nhân viên
• Không có các khoản phụ cấp hay thưởng
• Mức lương cơ bản là cố định, được điều chỉnh định kỳ
• Phù hợp với các tổ chức, doanh nghiệp có quy mô vừa và nhỏ

2.2. Thang lương có phụ cấp

Thang lương có phụ cấp là một phương thức trả lương phổ biến khác. Bên cạnh mức lương cơ bản, nhân viên còn được hưởng các khoản phụ cấp khác như phụ cấp chức vụ, phụ cấp độc hại, phụ cấp trách nhiệm, v.v. Điểm nổi bật của loại thang bảng lương này là:

• Có mức lương cơ bản và kèm theo các khoản phụ cấp
• Phụ cấp được tính dựa trên các tiêu chí như chức vụ, điều kiện làm việc, v.v.
• Mức lương biến động theo các khoản phụ cấp
• Phù hợp với các tổ chức, doanh nghiệp lớn và có nhiều vị trí công việc khác nhau

2.3. Thang lương theo vị trí công việc

Thang lương theo vị trí công việc là hình thức trả lương dựa trên mức độ quan trọng và yêu cầu của từng vị trí công việc. Trong loại thang lương này, mức lương được xác định dựa trên những tiêu chí như:

• Mức độ đóng góp và tầm quan trọng của vị trí
• Yêu cầu về kiến thức, kỹ năng và trách nhiệm
• Điều kiện làm việc, mức độ rủi ro
• Khả năng thay thế và tính cạnh tranh của vị trí công việc

Loại thang lương này phù hợp với các tổ chức, doanh nghiệp có nhiều vị trí công việc khác nhau và cần phân định rõ ràng mức lương tương ứng với từng vị trí.

Tóm lại, thang bảng lương là một công cụ quan trọng trong quản lý nhân sự, giúp doanh nghiệp xây dựng hệ thống lương, thưởng hợp lý và công bằng. Tùy theo đặc điểm, nhu cầu và chiến lược của doanh nghiệp mà các loại thang bảng lương phổ biến như thang lương cơ bản, thang lương có phụ cấp, hay thang lương theo vị trí công việc sẽ được áp dụng.

3. Yêu cầu khi xây dựng thang bảng lương

Xây dựng thang bảng lương là một trong những nhiệm vụ quan trọng của doanh nghiệp nhằm thiết lập hệ thống tiền lương công bằng và hợp lý cho người lao động. Việc xây dựng thang bảng lương cần tuân thủ các quy định pháp luật, đảm bảo các nguyên tắc cơ bản và chuẩn bị đầy đủ hồ sơ đăng ký để đạt được mục tiêu này.

3.1. Quy định xây dựng thang bảng lương

Thang bảng lương là một trong những nội dung quan trọng trong hợp đồng lao động và phải được xây dựng theo đúng quy định pháp luật. Doanh nghiệp cần chú ý các yêu cầu sau khi xây dựng thang bảng lương:

• Tất cả các doanh nghiệp bắt buộc phải xây dựng thang bảng lương và định mức lao động làm cơ sở tuyển dụng, sử dụng lao động, thỏa thuận mức lương theo công việc.
• Mức lao động là mức trung bình mà phải đảm bảo số đông người lao động thực hiện được mà không phải kéo dài thời giờ làm việc bình thường và phải được áp dụng thử trước khi ban hành chính thức.
• Doanh nghiệp cần tham khảo ý kiến của tổ chức đại diện cho người lao động tại cơ sở (nếu có) để xây dựng thang lương, bảng lương và định mức lao động.
• Trước khi thực hiện, thang lương, bảng lương và định mức lao động phải được công bố công khai tại nơi làm việc để người lao động biết.

3.2. Nguyên tắc xây dựng hệ thống thang bảng lương

Khi xây dựng thang bảng lương, doanh nghiệp cần tuân thủ các nguyên tắc cơ bản sau:

• Doanh nghiệp xây dựng và quyết định thang lương, bảng lương đối với lao động quản lý, lao động có chuyên môn, công nhân trực tiếp sản xuất, kinh doanh, phục vụ căn cứ vào tổ chức sản xuất, tổ chức lao động.
• Bội số của thang bảng lương là hệ số chênh lệch giữa mức lương công việc có trình độ chuyên môn kỹ thuật cao với mức lương của công việc có trình độ chuyên môn kỹ thuật thấp nhất.
• Mức lương tối thiểu là mức lương thấp nhất mà người lao động được nhận khi làm công việc đơn giản nhất trong điều kiện lao động bình thường, được xác lập theo vùng, ấn định theo tháng giờ.
• Phải bảo đảm bình đẳng, không phân biệt đối xử về giới tính, thành phần xã hội, dân tộc, màu da… Đồng thời phải xây dựng tiêu chuẩn và điều kiện để xếp lương, nâng bậc lương.
• Khi có sự thay đổi quy định của nhà nước, doanh nghiệp cần rà soát lại thang bảng lương để sửa đổi, bổ sung cho phù hợp với điều kiện thực tế, bảo đảm các quy định của pháp luật lao động.
• Thang bảng lương cần phải công bố công khai, minh bạch tại nơi làm việc trước khi thực hiện.

3.3. Hồ sơ đăng ký thang bảng lương

Trước khi áp dụng thang bảng lương, doanh nghiệp cần chuẩn bị và nộp hồ sơ đăng ký thang bảng lương tới cơ quan nhà nước có thẩm quyền. Hồ sơ bao gồm:

• Hệ thống thang bảng lương
• Quyết định xây dựng thang bảng lương
• Biên bản lấy ý kiến thang bảng lương
• Bảng quy định các điều kiện tiêu chuẩn chức vụ

Việc xây dựng và đăng ký thang bảng lương là nhiệm vụ quan trọng, góp phần thiết lập hệ thống tiền lương công bằng và hợp lý trong doanh nghiệp.

4. Quy trình xây dựng thang bảng lương

Việc xây dựng thang bảng lương là một quá trình quan trọng và phức tạp, bao gồm các bước cơ bản như phân tích vị trí công việc, xác định mức lương phù hợp, thiết lập thang lương và bậc lương, và cuối cùng là thẩm định và phê duyệt thang bảng lương. Trong phần này, chúng ta sẽ tìm hiểu chi tiết về từng bước trong quy trình này.

Mặc dù không có quy định giới hạn số bậc lương tối đa, doanh nghiệp vẫn phải xây dựng ít nhất 2 bậc lương trong thang bảng lương. Người lao động mới vào làm việc sẽ áp dụng bậc 1 và được nâng lên 1 bậc lương khi đủ điều kiện.

Các nhóm công việc và chức danh trong doanh nghiệp sẽ được áp dụng các bậc lương khác nhau trong thang bảng lương:

• Bậc 1: Doanh nghiệp tự xác định mức lương tối thiểu, nhưng phải bằng hoặc lớn hơn mức lương tối thiểu vùng theo quy định. Nghị định 38/2022/NĐ-CP quy định mức lương tối thiểu vùng từ 3.250.000 đồng/tháng đến 4.680.000 đồng/tháng.
• Bậc 2 trở lên: Doanh nghiệp tự quyết định mức chênh lệch giữa các bậc lương phù hợp với tình hình thực tế, không còn quy định khoảng cách ít nhất 5% như trước đây.

Như vậy, thang bảng lương là công cụ quan trọng giúp doanh nghiệp quản lý và trả lương cho người lao động một cách hợp lý và phù hợp với năng lực, vị trí công việc.

4.1. Phân tích vị trí công việc

Bước đầu tiên trong xây dựng thang bảng lương là phân tích kỹ từng vị trí công việc trong tổ chức. Điều này giúp xác định rõ ràng trách nhiệm, yêu cầu và tiêu chuẩn của mỗi vị trí, từ đó làm cơ sở để đánh giá và xếp hạng các vị trí công việc. Quá trình phân tích vị trí công việc thường bao gồm:

• Mô tả chi tiết nhiệm vụ, trách nhiệm và yêu cầu của từng vị trí
• Xác định kỹ năng, kiến thức và năng lực cần thiết để đảm nhận các vị trí công việc
• Đánh giá mức độ phức tạp, tầm ảnh hưởng và trách nhiệm của từng vị trí

4.2. Xác định mức lương cho từng vị trí

Dựa trên thông tin thu thập từ quá trình phân tích vị trí công việc, tổ chức sẽ tiến hành xác định mức lương phù hợp cho từng vị trí. Các yếu tố quan trọng cần xem xét bao gồm:

• Mức lương thị trường cho các vị trí tương đương
• Khả năng thu hút và giữ chân nhân tài cho từng vị trí
• Yêu cầu về kỹ năng, kiến thức và kinh nghiệm của vị trí
• Tầm ảnh hưởng và trách nhiệm của vị trí
• Tình hình tài chính và năng lực trả lương của tổ chức

4.3. Thiết lập thang lương và bậc lương

Sau khi xác định mức lương cho từng vị trí, tổ chức sẽ tiến hành thiết lập thang lương và bậc lương. Thang lương là khung lương gồm nhiều bậc, mỗi bậc tương ứng với một mức lương cụ thể. Bậc lương đại diện cho sự tiến bộ, thăng tiến của nhân viên trong suốt sự nghiệp của họ tại tổ chức. Quá trình thiết lập thang lương và bậc lương bao gồm:

• Xác định số bậc lương phù hợp với quy mô và nhu cầu của tổ chức
• Tính toán khoảng cách lương giữa các bậc lương
• Xây dựng tiêu chí thăng bậc lương rõ ràng và công bằng

4.4. Thẩm định và phê duyệt thang bảng lương

Trước khi chính thức áp dụng, thang bảng lương sẽ được thẩm định và phê duyệt bởi các cấp quản lý. Quá trình này nhằm đảm bảo tính công bằng, hợp lý và phù hợp với chiến lược nhân sự và tài chính của tổ chức. Sau khi được phê duyệt, thang bảng lương sẽ được triển khai và áp dụng.

Tóm lại, xây dựng thang bảng lương là một quy trình quan trọng và cần được thực hiện một cách cẩn thận, bao gồm các bước phân tích vị trí công việc, xác định mức lương phù hợp, thiết lập thang lương và bậc lương, và cuối cùng là thẩm định và phê duyệt. Mỗi bước đều có ý nghĩa quan trọng, giúp tổ chức đạt được một hệ thống lương thưởng công bằng và hấp dẫn.

5. Ưu điểm và lợi ích của việc xây dựng thang bảng lương

Việc xây dựng và áp dụng một hệ thống thang bảng lương rõ ràng mang lại nhiều lợi ích quan trọng cho doanh nghiệp. Thang bảng lương không chỉ giúp doanh nghiệp quản lý tốt chi phí nhân sự, mà còn là một công cụ hiệu quả để thu hút, động viên và giữ chân nhân tài. Dưới đây là một số ưu điểm và lợi ích chính của việc xây dựng thang bảng lương trong doanh nghiệp.

5.1. Tăng động lực làm việc cho nhân viên

Thang bảng lương rõ ràng và công bằng sẽ giúp tăng động lực và sự gắn bó của nhân viên với doanh nghiệp. Khi nhân viên hiểu rõ về cơ cấu lương thưởng, tiêu chí đánh giá và các cơ hội thăng tiến, họ sẽ cảm thấy được công nhận và được đối xử một cách công bằng. Điều này tạo động lực để họ làm việc chăm chỉ và cống hiến nhiều hơn cho doanh nghiệp.

• Tạo động lực và gắn kết nhân viên với doanh nghiệp
• Khuyến khích nhân viên làm việc hiệu quả và cống hiến nhiều hơn
• Thúc đẩy sự gắn bó lâu dài của nhân tài với doanh nghiệp.

5.2. Giúp doanh nghiệp thu hút và giữ chân nhân tài

Thang bảng lương được xây dựng và công bố rõ ràng sẽ giúp doanh nghiệp trở nên hấp dẫn hơn với những ứng viên có năng lực. Khi họ biết được cơ hội thăng tiến và các chính sách lương thưởng minh bạch, họ sẽ cảm thấy an tâm và muốn gia nhập vào doanh nghiệp. Ngoài ra, việc áp dụng hệ thống thang bảng lương cũng giúp doanh nghiệp giữ chân được nhân tài, tránh tình trạng “chảy máu chất xám”.

• Thu hút và tuyển dụng được nhiều nhân tài giỏi
• Tạo sự gắn kết và lòng trung thành của nhân viên
• Giảm tỷ lệ nhân viên giỏi rời khỏi doanh nghiệp

5.3. Tạo nền tảng cho việc phân bổ và quản lý lương thưởng

Thang bảng lương cung cấp một khung tham chiếu rõ ràng về cấp bậc, vai trò và mức lương tương ứng. Điều này giúp doanh nghiệp có cơ sở để phân bổ lương thưởng một cách công bằng và nhất quán. Thang bảng lương cũng tạo tiền đề cho việc đánh giá hiệu quả làm việc, xác định mức tăng lương và thưởng phù hợp.

• Cơ sở để phân bổ lương thưởng công bằng và nhất quán
• Nền tảng để đánh giá hiệu quả làm việc và xác định mức tăng lương, thưởng
• Giúp doanh nghiệp quản lý chi phí nhân sự một cách hiệu quả

Tóm lại, việc xây dựng và áp dụng thang bảng lương trong doanh nghiệp mang lại nhiều lợi ích quan trọng, không chỉ giúp tăng động lực và gắn kết nhân viên, mà còn tạo nền tảng vững chắc cho công tác quản lý và phát triển nguồn nhân lực. Đây được coi là một trong những công cụ quản trị nhân sự hiệu quả nhất.

6. Một số câu hỏi thường gặp về thang bảng lương trong doanh nghiệp

Thang bảng lương là một trong những vấn đề quan trọng mà nhiều người quan tâm và muốn tìm hiểu. Nó liên quan trực tiếp đến lợi ích của người lao động và ảnh hưởng đến sự hài lòng, gắn bó của họ với công ty. Dưới đây là một số câu hỏi thường gặp và câu trả lời về vấn đề thang bảng lương là gì.

Câu hỏi 1: Thang bảng lương là gì?

Trả lời: Thang bảng lương là bảng liệt kê các mức lương khác nhau tương ứng với các vị trí, trách nhiệm, kinh nghiệm và năng lực của người lao động trong doanh nghiệp.

Câu hỏi 2: Mục đích của việc xây dựng thang bảng lương là gì?

Trả lời: Mục đích chính của việc xây dựng thang bảng lương là để tạo ra sự công bằng, minh bạch và hợp lý trong việc trả lương cho người lao động dựa trên vị trí công việc, trách nhiệm, kinh nghiệm và năng lực của họ.

Câu hỏi 3: Thang bảng lương được xây dựng như thế nào?

Trả lời: Thang bảng lương được xây dựng dựa trên phân tích công việc, đánh giá vị trí công việc, khảo sát mức lương trên thị trường và các yếu tố ảnh hưởng khác như tình hình kinh tế, chính sách của công ty.

Câu hỏi 4: Thang bảng lương có ý nghĩa gì với người lao động và doanh nghiệp?

Trả lời: Thang bảng lương giúp người lao động hiểu rõ mức lương tối thiểu, tối đa và tiềm năng tăng lương của mình, đồng thời cũng giúp doanh nghiệp thu hút và giữ chân được nhân tài.

Câu hỏi 5: Các yếu tố cấu thành thang bảng lương là gì?

Trả lời: Các yếu tố cấu thành thang bảng lương bao gồm: mức lương tối thiểu, mức lương tối đa, các bậc lương, các tiêu chí xếp lương như kinh nghiệm, trình độ, năng lực, …

7. Lời kết

Như vậy, chúng ta đã tìm hiểu về thang bảng lương là gì và vai trò quan trọng của nó trong doanh nghiệp. Thang bảng lương là công cụ giúp doanh nghiệp quản lý và trả lương công bằng, hợp lý cho người lao động, từ đó nâng cao sự hài lòng, gắn kết của họ với tổ chức.

Việc xây dựng thang bảng lương phải được thực hiện một cách hệ thống, dựa trên phân tích công việc, đánh giá vị trí, khảo sát mức lương trên thị trường và các yếu tố ảnh hưởng khác. Điều này đòi hỏi sự tham gia, phối hợp chặt chẽ giữa các bộ phận trong doanh nghiệp.

Một thang bảng lương hợp lý, minh bạch sẽ giúp doanh nghiệp thu hút và giữ chân được nhân tài, nâng cao năng suất, hiệu quả hoạt động. Đây là một trong những nhiệm vụ quan trọng của bộ phận Nhân sự mà các doanh nghiệp cần chú trọng.