Thuế thu nhập cá nhân là gì? Cách tính thuế thu nhập cá nhân 2022

Thuế thu nhập cá nhân là một khoản thu bắt buộc vào ngân sách quốc gia và được pháp luật quy định rõ ràng với các tổ chức kinh tế và các thành viên trong xã hội. Nộp thuế là nghĩa vụ phải thực hiện của các chủ thể thuộc đối tượng đóng thuế theo quy định của pháp luật. Một trong các loại thuế quan trọng góp phần thúc đẩy nền kinh tế quốc gia ngày một phát triển. Như vậy, thuế thu nhập cá nhân là gì? Các cách để tính thuế thu nhập cá nhân như thế nào? Cùng Bảo Tín tham khảo bài viết này nhé!

1. Thuế thu nhập cá nhân là gì?

Thuế thu nhập cá nhân là khoản tiền mà người có thu nhập phải trích nộp trong một phần lương hoặc từ các nguồn thu khác vào ngân sách nhà nước sau khi đã được giảm trừ. Thuế thu nhập cá nhân không đánh vào những cá nhân có thu nhập thấp do đó khoản thu này sẽ công bằng đối với mọi đối tượng trong xã hội và góp phần làm giảm khoảng cách chênh lệch giữa các tầng lớp trong xã hội.

2. Cách tính thuế thu nhập cá nhân

Thuế thu nhập cá nhân là loại thuế tính theo tháng, có thể kê khai theo tháng hoặc quý nhưng sẽ phải quyết toán thuế thu nhập cá nhân theo năm. Gồm có 3 cách tính thuế thu nhập cá nhân dành cho 3 đối tượng khác nhau:

2.1 Tính thuế thu nhập cá nhân với cá nhân cư trú

• Cá nhân cư trú phải ký hợp đồng lao động có thời hạn từ 3 tháng trở lên: Tính thuế thu nhập cá nhân theo biểu thuế lũy tiến từng phần.

Công thức tính như sau:

Thuế suất theo biểu lũy tiến từng phần được nêu rõ trong bảng tính thuế thu nhập cá nhân như sau:

• Cá nhân không ký hợp đồng lao động hoặc ký hợp đồng lao động có thời hạn dưới 3 tháng:

Đối với lao động không ký hợp đồng lao động (theo hướng dẫn tại Điểm c & d, Khoản 2, Điều 2 Thông tư này) hoặc ký hợp đồng lao động dưới 3 tháng có tổng mức trả thu nhập từ 2.000.000 đồng/lần trở lên thì phải khấu trừ thuế TNCN theo mức 10% trên thu nhập trước khi trả cho cá nhân. Còn nếu thu nhập dưới 2.000.000/lần thì tạm thời không khẩu trừ 10% khi chi trả cho cá nhân

2.2 Cá nhân không cư trú

Đối với các cá nhân không cư trú ( thông thường là người nước ngoài) thì mức thuế thu nhập cá nhân sẽ khấu trừ 20% thu nhập từ tiền lương và tiền công

3. Vai trò của thuế thu nhập cá nhân

Thuế TNCN không chỉ có vai trò quan trọng đối với ngân sách nhà nước mà còn góp phần vào công cuộc thực hiện công bằng xã hội.

3.1. Thuế thu nhập cá nhân có vai trò như thế nào đối với nền kinh tế xã hội

• Tăng nguồn thu vào ngân sách nhà nước:

Thuế là nguồn thu chủ yếu của ngân sách quốc gia, trong đó có thuế TNCN. Khi nền kinh tế ngày một phát triển thì thuế thu nhập cá nhân cũng có sự gia tăng một cách nhanh chóng và tỉ lệ thuận với thu nhập bình quân đầu người.

Bên cạnh đó, do việc thực hiện tự do hóa nền kinh tế thương mại nên nguồn thu từ các loại thuế xuất nhập khẩu cũng bị ảnh hưởng. Vì vậy, thuế TNCN ngày càng trở nên quan trọng đối với ngân sách nước nhà hiện nay.

• Góp phần thực hiện vấn đề công bằng xã hội

Tại Việt Nam, sự chênh lệch giàu nghèo khá rõ rệt, phần đông dân cư có thu nhập thấp. Thông thường, thuế thu nhập cá nhân chỉ áp dụng đối với những đối tượng có thu nhập từ trung bình trở lên, cao hơn so với mức khởi điểm thu nhập chịu thuế và không đánh vào các cá nhân có thu nhập thấp và các cá nhân thu thu nhập vừa đủ nuôi sống bản thân và gia đình.

Do đó, mặc dù thuế TNCN chưa mang đến nguồn thu lớn cho ngân sách nhà nước nhưng lại có vai trò quan trọng góp phần vào việc thực hiện chính sách công bằng xã hội.

• Điều tiết vĩ mô cho nền kinh tế quốc gia 

Thuế thu nhập cá nhân được coi như là công cụ giúp điều tiết vĩ mô, kích thích tiết kiệm, đầu tư theo hướng nâng cao năng lực hiệu quả xã hội. Thông qua việc điều tiết giảm bớt thu nhập của đối tượng có thu nhập cá nhân thấp hơn. Thuế TNCN góp phần quan trọng trong việc làm tăng các chế độ phúc lợi xã hội.

• Phát hiện thu nhập bất hợp pháp:

Trong thực tế có rất nhiều khoản thu nhập của một số cá nhân đến từ các nguồn thu bất hợp pháp như: tham ô, nhận hối lộ, kinh doanh hàng quốc cấm, trốn thuế, lừa đảo chiếm đoạt tài sản,…Thuế thu nhập cá nhân có vai trò quan trọng góp phần phát hiện các hành vi sai trái như trên.

Tham khảo: Dịch vụ kế toán

3.2. Thuế thu nhập cá nhân đối với hệ thống thuế quốc gia

• Khắc phục những hạn chế của các loại thuế khác

Thuế thu nhập cá nhân giúp khắc phục được hạn chế của các loại thuế tiêu dùng, thuế giá trị gia tăng. Tính lũy thoái. Cụ thể, các loại thuế này sẽ ảnh hưởng trực tiếp đến người dân nghèo nhiều hơn do khi tiêu thụ cùng lượng hàng hóa, mọi người đều phải chịu tiền thuế như nhau. Thuế TNCN tính theo phương pháp lũy tiến từng phần sẽ góp phần đảm bảo được tính công bằng cho hệ thống thuế.

• Hạn chế thất thu thuế thu nhập cho các công ty, doanh nghiệp

Trong các doanh nghiệp thường tồn tại loại thuế: thuế thu nhập cá nhân và thuế thu nhập doanh nghiệp, chúng có mối liên hệ mật thiết với nhau. Trong trường hợp doanh nghiệp kê khai mức thuế cao hơn thực tế các chi phí phải trả cho cá nhân để trốn thuế thì các cá nhân được kê khai tăng thêm thuế thu nhập cá nhân với phần phát sinh. Do đó, góp phần khắc phục hạn chế vấn đề thất thu về thuế.

Xem thêm: Các loại thuế doanh nghiệp phải nộp khi đăng ký kinh doanh là gì?

4. Đặc điểm về thuế thu nhập cá nhân

Thuế thu nhập cá nhân có các đặc điểm nổi trội như:

• Thuế thu nhập cá nhân là loại thuế đánh lên tất cả các cá nhân trong và ngoài lãnh thổ Việt Nam có thu nhập chịu thuế. Chính vì thuế TNCN là thuế trực thu nên người dân có nghĩa vụ nộp thuế này không thể chuyển các khoản thuế của mình sang cho người khác. Vì vậy, đôi khi phải thực hiện tính thuế và quyết toán thuế một tâm lý chung của người chịu thuế thu nhập cá nhân là thường nặng nề, cảm thấy không hề vui vẻ so với việc nộp thuế các loại thuế gián thu.
• Thuế thu nhập cá nhân luôn gắn với chính sách xã hội, việc nộp thuế để phục vụ cho ngân sách nhà nước, để đóng góp vào các chính sách an sinh xã hội, việc nộp thuế là để phục vụ cho ngân sách nhà nước, để đóng góp vào các chính sách an sinh xã hội cũng như vì các mục cộng đồng,…
• Việc đánh thuế TNCN tường áp dụng theo nguyên tắc lũy tiến từng phần và sẽ có biểu phí tính thuế riêng với từng mức chi trả cho thu nhập cụ thể của người nộp thuế với các đối tượng khác nhau.
• Việc quản lý, thu thuế đòi hỏi người thực hiện cần có trình độ chuyên môn; kỹ thuật cao; chi phí quản lý thuế lớn.

Bởi vì bản chất của loại thuế thu nhập cá nhân là một loại thuế khá phức tạp nên trong quá trình quản lý thì Cơ quan thuế phải nắm được các nguồn thu nhập chính của người chịu thuế, tình trạng cư trú…nhằm tránh các trường hợp trốn thuế, nợ thuế,…

5. Ý nghĩa của thuế thu nhập cá nhân mang lại

Thuế thu nhập cá nhân có vai trò đặc biệt quan trọng đối với nền kinh tế- xã hội. Do đó, việc hoàn thành đóng thuế là nghĩa vụ của mọi người dân Việt Nam để xây dựng nền kinh tế nước nhà ngày một vững mạnh và phát triển.

Qua bài viết trên đây, công ty kế toán Bảo Tín đã cùng bạn tìm hiểu về cách tính thuế thu nhập cá nhân. Nếu bạn còn bất kỳ thắc mắc nào hãy liên hệ với chúng tôi để được hỗ trợ tư vấn một cách nhanh chóng và tiết kiệm nhé.

6. Câu hỏi thường gặp